Emergentie, Fysicalisme, Supervenientie

Afstudeerscriptie Wijsbegeerte Universiteit Utrecht, 20 april 2001, Gerrit van Dalfsen

Hoe is leven en geest te relateren aan materie? Dat is de vraag die voorligt, sinds de laatste 150 jaar het een geaccepteerd standpunt is dat geest en levenskracht geen aparte substanties zijn naast de materiële, en dat het niet aangaat om voor het verklaren van leven en geest terug te vallen op het veronderstellen van een godheid. Dit standpunt wordt materialisme genoemd, met als centrale these dat leven en geest voortkomen uit materie. Met dat standpunt ligt evenwel levensgroot de vraag op tafel hoe dan leven en geest gerelateerd zijn aan materie.

Ten aanzien van deze vraag zijn er twee standpunten te onderkennen: Het ene standpunt is het Fysicalisme. Dit stelt dat processen van leven en geest uiteindelijk als fysische processen zijn te verklaren. Het andere standpunt is het Emergentisme. Dat stelt dat leven en geest weliswaar voortkomen uit fysische, maar niet te reduceren zijn tot fysische processen.