GM Tijdteam historie

De historie van de Gennepermolen Slalom tijdwaarneming.

Inleiding

Al jarenlang, bij elke Gennepermolen slalomwedstrijd, rolt het GM TijdTeam zijn kabels uit, klokt de starts en finishes, produceert de uitslagen en rolt zijn kabels weer op. Wat daar allemaal bij komt kijken, daar hebben de wedstrijddeelnemers en de GM-leden nauwelijks zicht op. Een terugblik in de keuken.

Lang, lang geleden, .... De belgische klok

De GM slalomwedstrijden zijn in 1970 begonnen. Het aantal deelnemers was klein. De winnaars kwamen uit de eigen gelederen. De tijdwaarneming gebeurde met stopwatches. De vaartijden werden op de startlijst bijgeschreven, tezamen met de strafpunten. De uitslag was die startlijst, waarbij de ranking er met de hand werd bijgeschreven.

Joop van den Brink was die tijd heel aktief met de kanojeugd. Hij reed met zijn bus met jeugd vele slalomwedstrijden af. Daardoor wist hij dat de Koninklijke Sportivitas in Leuven een voor die tijd geavanceerd tijdsysteem had. Het was een zelfbouw tijdklok waarmee 100 vaartijden konden worden geklokt en opgeslagen in een geheugen. De tijden kon je achteraf uitlezen. Je moest die tijden dan toch weer handmatig in de uitslagenlijsten verwerken. Joop wist te regelen dat hij die klok kon lenen voor de GM-slalomwedstrijden.

Anton, (die met Annechien - en kinderen- in 1976 bij de Gennepermolen kwam) werd door Joop al snel ingeschakeld bij de tijdwaarneming van de wedstrijd. Met die belgische klok.

In de zomer van 1974 zijn Mischa en Hanka lid geworden van de GM. De eerste jaren waren ze fanatieke wedstrijdenvaarders. In 1978 werd Mischa werd door Rein Geboers (Joop's rechterhand voor de organisatie van de tijdwaarneming) gepolst of hij niet iets zou kunnen bedenken voor de automatisering van de tijdwaarneming. Het zou toch wel handig zijn als de vereniging zelf zo'n belgische klok zou hebben.

Lang geleden, .... De Philips laboratoriumklok

Een jaar later had Mischa het geregeld. Hij had een electronische klok geleend van het Philipslaboratorium waar hij werkte. De nauwkeurigheid van die klok was ongeëvenaard. Beter dan een miljoenste van een seconde. Dat was meer dan voldoende, omdat het starten en finishen handmatig ging, met een nauwkeurigheid van een-tiende seconde. De opstelling was indrukwekkend. Uiteindelijk kwam er een strook papier uit met de vaartijden voorzien van de bijbehorende startnummers. Het erbij schrijven van de namen van de deelnemers en het rangschikken van de uitslag ging daarna weer allemaal met de hand.

De eerste computer

In 1983 kon Mischa de laboratoriumklok vervangen door een echte computer. De HP85. Dit was een instrumentatie-computer van Hewlett Packard. Misha had deze computer zo geprogrammeerd dat de interne klok voor de tijdbepaling werd gebruikt, en dat je vervolgens de strafpunten kon toevoegen, waarna de uitslagenlijst op volgorde van rangorde afgedrukt kon worden. Dat was een hele vooruitgang.

Maar daarvoor moesten eerst wel een aantal problemen opgelost worden. In de eerste plaats wilden we de handstart ("3-2-1-start") vervangen door een electronisch startoog. Anton ontwikkelde daarvoor een electronisch startkastje. De start-ogen werden gemaakt van de afstandsbedieningsonderdelen van Philips televisies. Een probleem daarbij was dat de computer soms te druk met andere dingen bezig was om een startpuls te kunnen verwerken. Het duurde een onvoorspelbaar aantal seconden voordat de startpuls door de HP85 werd geaccepteerd. Deze wachttijd moest gemeten worden en daarna ingevoerd om te verrekenen. Het invoer van de wachttijd ging dankzij de elektronica van Anton gelukkig wel automatisch.

Om het werk van de man achter de computer te vereenvoudigen en de kans op fouten te verminderen, werd het startkastje uitgebreid met een startnummer-invoer via een duimwielschakelaar. Deze startnummerinvoer voldeed en wordt nog gebruikt tot op de dag van vandaag.

Toch was de relatie tussen startkastje en computer niet zonder problemen. Het kwam regelmatig voor dat we de wedstrijd moesten stilgeleggen omdat de computer "hing", d.w.z. niet meer reageerde op invoer. De oplossing was dan opnieuw opstarten.

Een computer erbij, en nog meer...

Mischa kon intern bij Philips een HP85 en diens opvolger HP200 met toebehoren kopen. Die hadden ze daar niet meer nodig. We splitsten daarom de tijdmeting en administratieve verwerking. De tijdmeting met de HP85, en de wedstrijdadministratie met de HP200. De HP200 werd kort daarna vervangen door een HP-Vectra, een van de eerste echte PC's van HP. Via een HP-netwerkje (de HP-IB-bus) konden we de computers koppelen om de vaartijden door te geven van de tijd-computer naar de administratie-computer.

Het tijdmeetprogramma werd door Anton herschreven, met toevoeging van een gebruiksvriendelijker "human interface". Mischa maakte het wedstrijdadministratie-programma. Er kwam nog een computer bij, waarmee de strafpunten in de telkamer ingevoerd konden worden. De telkamer-computer was met een modem-verbinding aan de admie-computer gekoppeld. Ook de vaarders werden niet vergeten. Aan de finish konden ze vanuit hun kano hun resultaat bekijken op het grootste scherm dat wij konden bemachtigen. Ook werden de verbindingskabels tussen start, finish en computers vernieuwd.

Zenuwslopende storingen

Het duurde een aantal jaren voordat de meeste hardware- en softwareproblemen opgelost waren. Het uitvallen van het systeem tijdens de wedstrijd was telkens weer zenuwslopend voor de meetploeg. Er wachtten dan tientallen mensen aan de start en het duurde en duurde... Soms leidde dat tot flinke vertragingen. Het systeem bleef geplaagd door busconflicten die 1 tot 2x per wedstrijd voorkwamen. De oorzaak hebben we niet echt boven water gekregen.

Maar ook werden de GM wedstrijden steeds complexer. Meer deelnemers, meer wedstrijdcategoriën, splitsen en samenvoegen van wedstrijden, wijzigende reglementen e.d. De software, de HP-bus-technologie, de verouderende computers, de Tita Tovenaar kastjes van Anton (HP-interface tijd correctie kastje), waarvoor we geen vervanging hadden. Dat alles, met daarbij de ziekte van Mischa, vroeg om een vernieuwingsstap.

Vernieuwingen

Als eerste hebben we vers bloed aangetrokken in de personen van Bart en Gerrit. Rond 2000 hebben we het hele systeem zo goed als vernieuwd. Daarbij is gebruik gemaakt van de ervaring die de voorliggende 20 jaar met slalom tijdwaarneming is opgedaan. Die ervaring is verwoord in de volgende ontwerpregels:

Maak een scheiding tussen een systeem voor het meten van vaartijden en een systeem voor alle de wedstrijd-administratieve zaken.
Zorg dat gemeten vaartijden zo snel mogelijk op papier afgedrukt worden. Daardoor kun je bij problemen de tijdwaarneming voortzetten, en zonder druk de fouten analyseren en corrigeren.
Documenteer alles goed, zodat je fouten snel kunt analyseren en verhelpen.
Zorg dat de hardware in duplo aanwezig is. Dit heeft zijn vruchten minstens een paar keer afgeworpen.
Gebruik standaard apparatuur die je bij wijze van spreken in elke winkel kunt kopen.
Keep it simple. Mensen met een standaard opleiding moeten zich in korte tijd in het systeem kunnen inwerken.
Zorg dat het ook goed gaat als het fout gaat. Dat klinkt wat criptisch, maar houdt in dat je allerlei foutsituaties kunt opvangen, terwijl de tijdwaarneming kan doorgaan.

Met deze regels in het achterhoofd heeft Bart de software voor tijdwaarnemings-PC herschreven en heeft Gerrit de Ariadne-software voor de wedstrijdadmistratie-PC herschreven. De computers en de netwerkmiddelen kun je in elke PC-shop kopen. Er zijn reserve PC's achter de hand. Anton moderniseerde de start- en finish kastjes. Ze zijn uitwisselbaar geworden, en de batterijen gaan langer mee. Ook heeft de elektronische ogen verbeterd zodat de optische startlijn en finishlijn een afstand van 20 meter kan overbruggen. Het afgelopen jaar heeft Anton ook de constructie van de opstelling van de start- en finish-ogen verbeterd, zodat deze gemakkelijk ingesteld kunnen worden.

Professioneel systeem...

Door de systeemvernieuwingen behoren de zenuwslopende storingen tot het verleden. De laatste jaren hebben we geen wedstrijden meer hoeven stil te leggen door storingen in de tijdwaarneming. Natuurlijk, er treden bij de tijdwaarneming nog altijd fouten op. De meeste zijn vanwege menselijke oorzaken. Bijvoorbeeld het ingeven van een verkeerd startnummer, een vaarder die met een verkeerd starthesje start, het niet tijdig omzetten van de eerste naar de tweede loop en weer terug, een vaarder die bij de start het startoog een tik geeft zodat het scheel ziet, iemand die per ongeluk de stekker van de stroomvoorziening uit het stopcontact trekt.

Dat soort dingen. En dan toch met de tijdwaarneming door kunnen blijven doordraaien. We kunnen allerlei minder essentiële delen van het systeem afkoppelen wanneer daarin problemen ontstaan. Zaak is dat de tijdwaarnemingsPC kan door blijven draaien.

Het geeft dan een tevreden gevoel als op wedstrijden mensen verbaasd staan dat de wedstrijd zo soepel verloopt, dat de uitslagen zo snel op het bord hangen, dat allerlei wijzigingen in de startlijst zo gemakkelijk en snel verwerkt kunnen worden. Tja, daar doen we het toch uiteindelijk voor.

Wat je zoal meemaakt in de tijdwaarnemingspraktijk

Stroomaggregaat
1) Een aantal jaren hebben wij voor de stroomvoorziening van onze apparatuur een benzine-aggregaat gehuurd. Eén keer bleek dat de vorige huurder, waarschijnlijk om spanningverlies over een lange kabel te compenseren, de afgegeven spanning op 400 V had ingesteld. Daar kwamen we pas achter toen we de spanning gingen meten, nadat er rook uit de PC kwam. Een aantal PC-onderdelen waren doorgebrand. Wij konden de wedstrijd redden door de PC te vervangen door reserve hardware. De wedstrijd heeft er niets van gemerkt. De schade was aanzienijk.

2) Op de Efteling hebben we aan aantal jaren gebruik gemaakt van een stroomaggregaat voor de stroomvoorziening. Dat moest je halverwege de wedstrijd een keer bijvullen met benzine. Gerrit controleerde dat altijd. Maar toen hij er een keer niet bij kon zijn werd het prompt vergeten en het aggregaat halverwege de wedstrijd pruttelend tot stilstand. Een aantal vaarders moesten opnieuw starten.

Efteling
Op de Efteling hebben we een aantal jaren probleemloos van de Efteling stroomvoorziening gebruik gemaakt. Maar de keer dat we tijdPC door een nieuwe PC hadden vervangen ging het mis. Op het moment dat de pompen van de Pyrhania werden aangezet, ging de tijdPC spontaan opnieuw opstarten. Waarschijnlijk vanwege netvervuiling door de pompen. We hebben in allerijl een aggregaat laten aanrukken, en konden daar de wedstrijd zonder verdere problemen op draaien.

Leergeld
Bij elke wedstrijd hebben we wel iets nieuws. We hadden bedacht dat we over de ethernet-kabel die de telkamercomputer met de admie-computer verbindt, ook wel een telefoonverbinding zouden kunnen leggen. Dat kon ook wel, maar niet met een klassieke rinkeltelefoon. Door het belsignaal ervan werd de naastliggende ethernetpoort opgeblazen. Niet zo vreemd als je bedenkt dat voor het belsignaal zo'n 70 volt en een half ampere op de lijn gezet wordt. OK, we hebben de draaischijftelefoon vervangen door een toetsentelefoon, en nog wat filters geplaatst, en nu werkt het perfect. De opgelazen ethernet-hub konden we weggooien.

Natte kabels
Tussen de start en de finish ligt een signaalkabel die de startsignalen doorgeeft. In het begin gebruikten we daarvoor goedkope kabel. En we hadden die kabel ook in het water liggen. In de loop van de wedstrijd gaf dat steeds meer communicatieproblemen tussen startkastje en tijdcomputer. Het bleek dat de karakteristiek van de kabel door het in het water liggen langzaam veranderde, met de communicatieproblemen als gevolg. Toen die oorzaak aan het licht kwam, hebben we nieuwe kabel gekocht, die beter tegen nattigheid bestand zijn, en we leggen de kabel niet meer in het water.

En wat er verder fout kan gaan ...

Een vaarder start met een verkeerd starthesje	Als het startnummer al een keer gebruikt is geweest, zien we dat en kunnen dat corrigeren
De starter voert een verkeerd startnummer in.	Als boven. We kunnen dit signaleren en corrigeren.
De finisher vergeet de finish open te zetten voor een finish.	Komt heel weinig voor. Helaas hebben we dan geen finishtijd. De vaarder moet opnieuw varen.
De finisher finished een vaarder die geen wedstrijd vaart.	Zo'n finish kunnen we verwijderen.
Een startende vaarder geeft het startoog een tik waardoor de startlijn niet meer werkt.	Als het startoog de signaalbron niet meer ziet, geeft het direct een alarm. Het startoog moet dan opnieuw afgesteld worden. Met de laatste constructie van de startlijn is er minder kans dat een vaarder het startoog nog een tik kan geven
Een vaarder haalt een andere vaarder in en finished dus eerder.	We kunnen dit goed opvangen door de juiste finish aan de juiste start te koppelen.

Hier was ingrijpen nodig. De hesjes waren aan de netwerkbekabeling te drogen gehangen.