Semantisch gegevensmodel

Inleiding

In dit hoofdstuk bespreken we het kernbegrip: ‘gegeven’. We beschrijven wat we als een gegeven beschouwen. Vervolgens geven we aan, hoe de gegevens gemodelleerd kunnen worden ten einde een goede administratie ervan mogelijk te maken. Daarbij staat de betekenis van gegevens centraal. Vandaar dat we deze modellen aanduiden als semantische gegevenmodellen. Semantiek is de leer van de betekenissen.

Verscheidene niveaus van modellen

De gegevens kunnen op verschillende niveaus gemodelleerd worden.

1. Een semantisch gegevensmodel kan de gegevens van één specifieke groep gebruikers betreffen. We spreken dan van een informatiemodel. Deze naam is gekozen, om te benadrukken, dat het hier om de gegevens in een specifieke gebruikssituatie gaat. Informatie betreft het gebruik van gegevens.
2. Een volgend niveau is het proces. In dat geval spreken we van het semantische gegevensmodel zonder meer. De gegevens worden daarin beschreven los van de vorm waarin ze gebruikt worden.
3. Het derde niveau is het bedrijfsonderdeel. Daarin wordt ook van de context van de systemen geabstraheerd. Alleen de gegevens die een rol spelen in de onderlinge communicatie worden daarin opgenomen: we spreken dan van bedrijfsgegevens en noemen het model dan ook het bedrijfs semantische gegevensmodel. Het bedrijfs semantische gegevensmodel maakt onderdeel uit van de gegevensarchitectuur; het heeft een standaardiserende en faciliterende rol.
4. Het hoogste niveau betreft tenslotte het bedrijf. Daar worden de gegevens beschreven die op dat niveau van besturing een rol spelen. Ook worden daar de standaards bepaald, die voor het hele bedrijf relevant geacht worden.

de hiërarchie van (semantische) gegevensmodellen:

Twee soorten activiteiten

Bij de gegevensmodellering in deze fase doen we twee dingen: we inventariseren en we analyseren.

De inventarisatie richt zich op de vragen:

• welke gegevens zijn relevant binnen het afgebakende gebied? Leidraad daarbij vormen de objecten en processen die op deze objecten betrekking hebben;
• wie beheert de gegevens en wie gebruikt ze? Het antwoord op deze vraag geeft aan wie het over de gegevens eens moeten zijn.

De analyse richt zich op de vragen:

• wat bedoelen we precies met de gegevens?
• komen ze voor standaardisatie in aanmerking?
• hoe worden ze benoemd (standaard naamgeving)?
• welke aanduidingstypen spelen hierbij een rol?

Belangrijk aandachtspunt hierbij is: zijn alle betrokkenen het hierover eens?

Verder lezen:

Panfox 2003, Datameester 2022